São Sebastião do Caí, Rio Grande do Sul, Brazil

quarta-feira, 26 de maio de 2010

Saiu no Jornal Biguaçu em Foco - Biguaçu, SC

Amigos e amigas da nossa querida língua alemã Hunsrickisch. Desde a última Segunda-feira, dia 24 de Maio, estreiei uma coluna em alemão Hunsrickisch no Jornal Biguaçu em Foco da cidade de Biguaçu, vizinha de Florianópolis, Santa Catarina. Lá temos também falantes da língua alemã Hunsrickisch e assim como no vizinho município de Antônio Carlos, eles tem interesse na divulgação de nossa cultura e começou o movimento de resgate da língua de nossos antepassados.
     Assim que novas notícias e colunas referentes forem publicadas, passarei a postá-las aqui no blog.
     Abaixo, matéria sobre o resgate dos dialetos minoritários na Rússia e a minha primeira coluna neste jornal. Esta é a prova de que algo está sendo feito para trazermos de volta com toda a força e eficiência o alemão Hunsrickisch que foi dilapidado e proibido nos tempos da segunda guerra quando ele começou a perder o uso e devagarinho foi desaparecendo.
--------------------------
TRADUÇÃO:
     Fróinde un fróindine fon unsere liiwe daitsche hunsricka chprooch. Fon dem letste montach, fia un tswantsichte móoi hon ich en coluna uf hunsricka daitsch óngefang im Jornal Biguaçu em Foco fon de chtat Biguaçu, nochbarin fon Florianópolis, Sante Catarine. Dort hon mea óoch chprecha fon dem daitsche hunsricka chprooch, un óoch wi im nochbere municip Antônio Carlos, hon se interesse in de fachtrauung des unseres cultur, un hot de moviment óngefang de de chprooch des unseres foakomma tsurrick bringe.
    So, wi naie columne un naie novitse do driwa publikead wérre, tuhn ich se hia in dem blog foa bringe.
    Do unna, en materii iwa di tsurrick hollung des kleenste dialekt chprecha fon Russland un main eascht coluna in denna tsaitung. Dieses is di proof das etwas am getun gewe is fa mit kraft un efitsients unsere hunsricka daitsch tsurrick am gebrung gewe is, de wo faboot un fasaimet geb is in de tsaite dem tswette griich, wann ea di nutsung so lamsam fagehn geloss hot.

 Minha coluna: De naie Vereadoa:

Coluna sobre línguas minoritárias na Rússia:





terça-feira, 25 de maio de 2010

Bissie Gelô: De Berga Kól un saine Dochta Mann

Ouça esta história gravada aqui: Hea das graveadne chteck do hia:


DE BERGA KÓL UN SAINE TOCHTA MANN            

    Wi mea chon foa phó artikle eclead hon, es giebt menna un frólait in alla pletsa wo foa komme weche sain personalited un saine geschick fa mit allem um gehn.
    In ieda gemain is iemand debai, wo fon wehm di lait sich es dings drón ab spiichle, un fillmo bis sain fakheade plehn óh no gehn. Es end dan alsmo in grosse probleme.
    Es giebt so chlaue menna debai, wo alsmo sich foa chaffe dorrich sain chlauichkhéd wall si wisse laicht di gewehnliche persone dumm mache.
    Ene wo ich gekennt hon wód de Bratsche Johann wo mit gónics óngefangt hot, un in tswantsich ioa wód ea faul raich gewehst. Ea hot sain chlauichkhéd benutst fa raich se gewe un in de geschefta hot ea ima alles gemacht fa de grehste fottell tswischen raus tsie un so forran gehn.
    Mohl is es passiad das de prefekt fon em Municip in sain wille hin kehmt fa en chuhl inaugurire, do hot di gans comunited de Bratsche Johann raus gewehlt fa di lait representire.
    Ea hot di flich ón geholl. Sód awa:
    - Fa ich en, so en important foa-kommung mache, mus ich en nai klaidung hon!
    Di comunited hot en gelt sammlung gemacht fa dem man en nai klaidung kóofe. Un es is so passiad. Awa, es gelt wo si samma geschaft hon wód fill meh als en nai klaitung mit chtrimb, chuh, gravat un sogó fa en nai goldene ua kett.
    Do is noch de geschefts man noh kom mit noch bissie gelt un sód fa de Bratsche Johann:
    - Holl das gelt fa daine koste in de rées tsu de chtat un das du dort etwas esse kanst wen du es naies klaitung kóofe gehst!
    - Sehr danke, Nóotz! Es wird wercklich mea sehr nutslich sin in de chtat.
    Un Bratsche Johann hot es óngeholl, in de seckell geschtopt un is hémm gang, sich fértig mache fa tsu de grohs chtat se réese un di klaitung kóofe.
    Was mennt dea? Hot ea es ganse gelt benutst fa sich beklaite oda net? Gewiss, net! Ea hot en tswett-hand fatiota kóoft in a tswett-hands tsaich gescheft un is mit carona hin un tsurrick in di chtat gerréest. Un hot dort gónics gess! Resultód: Hot ene chene brocke gelt sich fadient.
    Awa mit em Berga Kól wód es gans anischta: ea hot ima alles getun fa es dings richtich un in de rechte ab lóofe. Do must alles in de rechnung ab lóofe un wenn iemand ea hinna gehn wollt, is ea chpinne behs gieb un hot em die leffitte geleest.
    De Berga kól wód de man wehm ieda ene mist fa richtich sich ab chpiichle. Es hot kene gieb wo fon ihnem khene respeckt hat un all hon se saine baispill ón genómm.
    Foa iore hot de Berga Kól dan so en chehn wecksell ierich medche gehat wo Francesca gehéest hot. Es wód en ausnams chenes medche in sain sechtsen ioa un hat noch nii namoriad.
    Ene gute tóh, uf dem harmonia kerb, hot ihnes ene bub khenne gelennt fon de chtat. Ea wod possant, fennef ioa eltra als ihnes Un hat saine aichne auto, ene flamante tswói un siebtsicha Corcel.
    En woch demnô si sich gekent harre, is ea bai ihnes hin chpatsire fa sain eltre khenne lerne ende woch.
    Als Berga Kól saine fatta wód, hot ea em bub sain ganse movimente beobacht fa ea se chtudire.
    Sontags móinds hon se baisama gesitst fa se rehte mit enem gute tee un als es bissie kelda wód, harre se de koch offe ón. Gewiss, Francesca un sain mamai wóre es tsaich am wesche iaus.
    De Kól hat ene criole im maul, un iedes mohl wo ea de ónschteche wollt, horra de oofe uf gemacht un en ónes chteck holts an de criole gehall. In de selwig tsait hat de bub óh ene criole im maul, awa hot sain fosfaia benutst fa de criole ónschteche. Uf émol wód das kestie lea. Do horra fa de Kól faia fallangt. Do sód de Kól:
    - Bub, du dienst net fa maine dochta sin! Du bist net chpóor samm, un kimmast dich net uf die ganse klenichckhéde. Guck mohl: guckmo', guckmo' nôo richtig in daine hende! Du host de ganse móind es faia fasaimt un hats es ima an hand foa dea in dem koch oofe gehat.
    De iun hot so grosse augen gemacht, do horra gefrod:
    - Ia, un was hot das faia mit de Francesca se tun?
    - He, he, he, iun: Francesca is es grohs faia wi de koch oofe foa dea. Un du werst dich kimmre um klene flêtschiche flemmcha um dich rom als fosfaia chpéencha wi di fletschiche medcha wo es do romm gebt. Das dient net fa main tochta!

    (Ieda enlichkaite sin nua cointsidense.)

---------------------------------------------

Tradução: CARLOS BERGER E SEU GENRO


    Como nós já esclarecemos em alguns artigos anteriores, existem homens e mulheres em todos os lugares que se projetam pela sua personalidade e seu modo-de-ser no trato com tudo que os cerca.
    Em cada comunidade existe alguém em quem as pessoas se espelham, e muitas vezes até seguem também seus pensamentos errados. Isto termina então às vezes em grandes problemas.
    Existem homens tão astutos no meio, que às vezes vão para frente por causa de sua perspicácia porque sabem lograr as pessoas simples.
    Um que eu conheci foi o João Bratsch, o qual começou do nada e em vinte anos estava podre de rico. Ele usou sua inteligência para enriquecer e nos negócios ele sempre fazia de tudo para tirar a maior vantagem e assim progredir.
    Uma vez aconteceu que o prefeito do município visitaria a sua vila para inaugurar uma escola e então toda a comunidade escolheu o João Bratsch para representar a população.
    Ele aceitou a tarefa. Só que disse:
    - Para eu representar um evento tão importante, preciso de uma indumentária nova!
    A comunidade juntou algum dinheiro para lhe comprar uma nova indumentária. E isto aconteceu. Mas, o dinheiro que arrecadaram era muito além de uma roupa nova com meias, sapatos, gravata e até uma corrente nova de ouro para o relógio.
    Então ainda veio correndo atrás o negociante com mais um pouco de dinheiro e disse para o Jão Bratsch:
    - Leva este dinheiro para custear tua viagem até a cidade, para que lá possas comer algo quando for comprar a nova indumentária.
    - Muito obrigado, Inácio! Isto realmente será útil para mim na cidade.
    E João Bratsch o aceitou (o dinheiro), enfiou-o no bolso e foi para casa para se preparar para ir até a cidade grande e comprar a indumentária.
    O que vocês acham? Ele usou todo o dinheiro para se vestir, ou não? Claro que não! Ele comprou uma fatiota de segunda mão em um brechó e foi de carona ida e volta à cidade. E não comeu nada lá! Resultado: lucrou um bom naco de dinheiro.
    Mas com o Carlos Berger era bem diferente: ele sempre fazia tudo para que tudo corresse em ordem. Tudo tinha que fechar no cálculo e se alguém o queria trair, ele ficava possesso e lhe dava um sermão.
    Carlos Berger era o homem em quem por certo todos deveriam se espelhar. Não existia ninguém que não o respeitasse e todos tomavam seu exemplo.
    Alguns anos atrás, Carlos Berger tinha uma linda filha adolescente que se chamava Francesca. Era um belíssima garota em seus dezesseis anos e nunca havia namorado.
    Um belo dia, no baile de Kerbb em Harmonia, ela conheceu um rapaz que era da cidade. Ele era possante, cinco anos mais velho que ela e tinha seu próprio carro, um flamante corcel setenta e dois.
    Uma semana depois que haviam se conhecido, no fim de semana, ele foi passear na casa dela para conhecer seus pais.
    Com Carlos Berger era seu pai, ele meticulosamente observava todo o movimento do rapaz a fim de estudá-lo.
    Domingo de manhã eles estavam sentados juntos para conversarem enquanto sorviam um gostoso chimarrão, e como estava mais fresquinho, estavam com o fogão à lenha aceso. Claro, Francesca e sua mãe estavam lá fora lavando roupa.
    Carlos estava com um palheiro na boca e toda a vez em que queria reacendê-lo, abria o fogão e segurava uma acha de lenha acesa no palheiro. No mesmo tempo o rapaz também tinha um palheiro na boca mas usava seus fósforos para acender este palheiro. De repente, a caixinha estava vazia. Então ele pediu fogo para o Carlos. Então o Carlos falou:
    - Rapaz, tu não serves para ser meu genro! Tu não és econômico e não te preocupas com todos os detalhes. Olha: olha, olha direitinho para tuas mãos! Desperdiçaste toda a manhã o fogo que tinhas à mão dentro do fogão.
    O rapaz arregalou os olhos e perguntou:
    - Sim, mas o que o fogo tem a ver com Francesca?
    - He, he, he, rapaz: Francesca é o fogo grande como o do fogão na tua frente. E tu, haverás de te preocupar com chaminhas ocasionais como as dos palitos de fósforo assim como as garotas ocasionais como estas que existem por aí. Isto não me serve como genro!

(Qualquer semelhança é mera coincidência)