São Sebastião do Caí, Rio Grande do Sul, Brazil

terça-feira, 20 de janeiro de 2009

PRONÚNCIA DE FRASES DO DIA-A-DIA

PRONÚNCIA DE FRASES EM ALEMÃO HUNSRICKISCH
Ouça este texto gravado aqui:

Tive vários pedidos de apresentar a pronúncia de frases do dia-a-dia em Hunsrickisch. Sendo assim, vou apresentar algumas frases formais, das que são usadas normalmente na conversação para que seja absorvida e tirada a dúvida da pronúncia. Muitas frases que apresentarei são usuais, daquelas que se usa sempre para expor a nossa opinião. As frases são estas:

Chprochung in frase in Hunsricka daitsch

Ich hat en haufe frage grid fa di chprochung foa tsaiche fon frase fom tóh-tsu-tóh in Husrickisch un so, wolle mea tsaiche chprochunge wo meascht benutst wérre fa eclire wi das geschproch wett, di conversatsion, fa alle tswáiffle abbrande. Viele frase wo ich foa bringe sin natealich, fon denna wo ma benutst fa unsa opinion foa bringe. Di frase sind dieser:

Vem e diz quem você é!
Komm un sóo wea du bist!

Quando amanhece, ele levanta e vai para o trabalho.
Wenn es hell giebt, chtaid ea uf un geht tsu de órwed.

Minha vó era sempre muito mandona. Ela sempre dominava a todos.
Main wowo wóod ima mechtich chekkich. Si hot ima alle dominead.

Eles enriqueceram graças a sua esperteza e através de seu tino comercial.
Di sinn raich geb dorrich sain chlauichkéd un dorrich sain gescheftsgefiihl.

A comida está na mesa!
Es esse is uf em tisch!

Quem vai lavar a louça?
Wea geht es gescherr wesche?

Posso servir a sobremesa?
Kan ich das siis uf tróon?

Ele está deitado na cadeira de preguiça tirando uma soneca.
De lait uf em fáulensa chtuul en chlêfie am abhalle.

Não gosto de cortar alho porque ele deixa o cheiro nas mãos.
Ich tuhn net gern knuwwloch chnaide wal de list gerroch an de henn.

Para não dar o cheiro de alho nas mãos, é só colocá-las embaixo da água corrente sem esfregar. O mesmo serve para quando se corta cebola.
Fa khéne knuwwloch gerroch gewe an de henn, is nohre si una's lófendes wassa halle ohne raibe. Es sêlwiche dient fa wan ma tswiwle faschnaid.

Todos gostam daquela família.
All hon se di familie génn .

Acenda a luz, por favor! Apaga a luz, por gentileza!
Mach es licht ón, bitte! Mach es licht aus, tsum gutes!

Naquela casa tem uma estante cheia de livros e seu morador já leu todos.
Dort in dem haus is ene pratelera foll bicha un saine wohna hot se chon all gelêest.

Todos se sentem bem quando estão de barriga cheia.
All fiile se sich gut wenn se de bauch foll hon.

Vem e me dá um beijo, filha! Eu quero te encher de beijos antes da tua partida.
Komm un geb mea en kuss, dochta! Ich will dich foll kusse fille foa du réest.

Quando a mesa está posta, todos antes de comer, rezam.
Wenn de tisch gedeckt is tuhn se all eb se esse, behte.

Nosso quintal está repleto de verduras.
Uns're góde is foll griins.

Nosso jardim está cheio de flores e a grama ao redor está aparada.
Uns're hof is foll blume un di gramme rom de rom sin abgekétst geb.

Às vezes tenho vontade de viajar.
Manchmals hon ich luste fa réese.

Ninguém foi comigo no açougue para escolher o tipo de carne para fazer o molho.
Niemand is mit mea gang an di chlachterai fa de tip flaisch raus suche fa di soos mache.

HIN UN HEA - MAIN FERIE - TRADUÇÃO

Minhas férias

No mês de Janeiro eu viajei dez dias para Santa Catarina, até o mar, para descansar. É indescritível como as praias de lá são lindas. A natureza caprichou e nós tivemos dez dias de sol especiais.
Nós veraneamos na praia de Itapema. O lugar fica numa baía, de aproximadamente cinco quilômetros de comprimento. Nas duas pontas da baía, projetam-se ao mar dois morros altos, todos ainda com mata nativa, do mesmo jeito como outros morros que se pode enxergar, também estão cheios de mata nativa.
A água do mar é tão limpa, que a gente enxerga os pés a um metro de profundidade. As ondas que se formam nunca ficam maiores que um metro e sua espuma é tão branca que os olhos da gente dóem quando as olhamos por causa do reflexo do sol. É um espuma extremamente branca.
Lá não se precisa ter medo dos buracos na água porque eles não existem. A gente só precisa se cuidar par não levar um monte de beliscões de nossa esposa porque lá se vê garotas sensacionais na orla. Então simplesmente nossos olhos seguem aqueles corpos. E a gente pode optar por olhar bumbuns arrebitados ou seios pequenos, todos os estilos desfilam por lá. O mais difícil, porém é simplesmente assimilar a mente de nossas esposas na cabeça oca delas. Porque elas geralmente são burras como os burros. E a inteligência de nossa esposa é difícil de imitar.
Mas, sobre as férias, lá nós encontramos uma emissora de rádio que era especial. Ela tocava em todo o anoitecer, das seis às sete, um programa de música alemã. O locutor traduzia para o português os títulos e explicava o conteúdo de suas letras. Isto seria um programa especial que faria muito sucesso por aqui. Até as propagandas eram apresentadas em alemão e depois em português. (NOTA: ESTE TEXTO FOI ESCRITO EM 1996. HOJE APRESENTO JÁ HÁ 12 ANOS UM PROGRAMA NESTES MOLDES EM EMISSORA LOCAL E É UM SUCESSO).
As férias são tão necessárias como comer ou dormir. O ser humano precisa uma vez no ano descansar alguns dias, fazer algo diferente fora do corriqueiro. E o melhor que a gente pode fazer é pegar a família e viajar para longe para não ficar sabendo de nada de seu lugar.
Então, peguem as crianças e brinquem bastante com elas. Na areia ou com uma bola, o que as crianças querem é a sua companhia e que acompanhemos os seus brinquedos.
E assim se volta rejuvenescido da praia, completamente reciclado. Com todas as piadas que se contou, nem teria se precisado da água, mas a saúde da água salgada do mar também nos faz muito bem.

HIN UN HEA - MAIN FERIE

Ouça este texto aqui:

MAIN FERIE
In em monat Janua sin ich tsehn tóohe tsu Santa Catarina gefó, bis ans mea, fa se ruhe. Es is únnschraiblich wi di praias un das mea dort chehn sin. di natua hot ecstra caprischead un mea hon tsehn ecstra chehne sonne tóohe grid.
Mea hon an de praia Itapema veraniead. Das plats lait in en baíi, úngefea fênnef kilometa lang. An de tswói chpitse fon de baíi wo in es mea sich projetire tun, sin hohe bérriche um di baíi, all noch gans foll ua wald, gród so wi annre bérriche wo ma sihn kan, sin all óh foll wald.
Es wassa fon em mea is so sauwa, das ma en meta tief im wassa noch di fies sihn kann. Di welle wo sich hebe sin nie meh wi en meta hoh, un denna saine chaum is so waiss, das ém sain aue weh tuhn dôrrich de sonne blink. Es is ene iwa waisse chaum.
Dort brauch ma khéen bang hon fon de lecha in em wassa wall es di net gibt. Ma muss nohre sich ufpasse fa net gans faphetst gewe fon unsa fróo, wall es gibt ausnams chehne med dort am mea. Dan gehn émfach unsa aue de kérwa nôo. Un do kamma sich di sott raus suche: fon dicke óschbacke ora klene memme, alla sotte desfilire do rom. Es chlimste is is awa émfach unsa fróo saine kopp denna med ónsetse. Wall, di sin gemenahand so dumm wi muhle. Un di chláuichkhéd fon usa fróo is chlimm se nôo mache.
Awa noch iwa di ferie, dort hon mea en radio chtatsion raus gefunn, di wóod ecstra. Hot ieda foa nacht, fon secs bis sieben, ene daitsche music programm apresentiad. De locutoa hot tsu brasiliónisch di daitsche chtiffe tradusiat un ausgelegt was di wollte sóon damit. Das weat ene esctra faine radio programm wo do hia fill success mache ted, wenn'a óngekrint gebt. Bis di propagande sin uf daitsch un demnô uf portugiesisch gesód geb.
Ferie sin so nôdwenich wi esse ora chloofe. De mensch muss mohl im ioa phóo tóohe ruhe, etwas ánischta tuhn wi das wo'ra gewehnt is. Un es beste wi ma mache kann, is di familie holle un wait fott fóore, fa nics fon sain plats gewó gewe.
Dann, hellt ma di khenna un tud mo mechtich mit denna chpille. Im sand ora mit en kuuchel, was di khenna wolle is unsa companii un das mea mit denna sain chpilerai mit mache.
Un so kimmt ma nai fon de praia tsurrick, gans reciclead. Mit de ganse chpess wo ma gerriss hon, het negst net es wassa fon em mea gebraucht, awa di gesunthéd fon dem saltsich wassa macht uns óoch mechtich gut.

segunda-feira, 19 de janeiro de 2009

Vídeo - Di Fahúngatne Fucs

DI FAHÚNGATNE FUCS
por: Mabel Dewes


Das is das chteckche fon de fahúngatne fucs.

Es wóre chon phó tóohe wo dI fucs net me richtich gess hot. Saine móoche wód chon lêera wi sain secle. Wenn si noch wênichts gelleb riebcha esse ted, dan dêera si bis noch fom caninche chnause gehn.
- Wenn ich dan wênichts kennt en fett hinkel schnause gehn fom dem tiicha... awa dort kann ma gónet hin gehn: de is ima net órich gut geschtimt. - Sód di fucs fa sich sell'bst. Uf émol hot di fucs ene hón gesihn wo do lehn in de sonn gehukt hot. Do hot si gedenkt: "Ich gehn lamsamche hin! Di hóne hon hetta flaisch, awa wen ma khen hinkel hot, was will ma mache?" Di fucs is blos bissie dichta komm, do hot de hón chon óngefang se phikke.
- Auetsch, auetsch! De hón phikt negst wi'n nêmaschin! - Sóod di fucs. De hón hot de waita gephikt, links rom, rechts rom, un di fahungatne fucs is nimmi fott kom.
- Du liiwa tsait, fucs! Bist du samma gefó geb? - hot das ratche gefrod. - Du bist awa mo' en dumm fucs! Orre bist du blind? Host du net gesihn das das de beste chtrait hón is wo's do hi'rom gibt?
- Ia, ia! - Sóod di fucs. - Ich gehn mea mo' sellebst hinkle tsie.

Tradução:

A RAPOSA FAMINTA


Este é o pequeno conto da raposa faminta.

Já fazia alguns dias que a raposa não haviam mais comido direito. Seu estômago já estava mais vazio do que seus bolsos. Se ela ao menos comesse cenouras, então furtaria elas do coelhinho.
- Se eu ao menos pudesse furtar uma galinha gorda do tigre... mas lá não se pode ir: ele sempre está bem afiado. - Disse a raposa para si mesma. De repente a raposa viu um galo que estava sentado sozinho no sol. Então ela pensou: "Eu vou devagarinho lá! Os galos tem carne mais dura, mas quando não se tem galinha, o que faremos?" A raposa só chegou um pouco mais perto, então o galo já começou a picar.
- Au, au! O galo pica quase como uma máquina de costura! - Disse a raposa. O galo continuou a picá-lo, pela esquerda, pela direita e a raposa faminta não conseguiu se livrar.
- Que coisa, raposa! Você foi atropelada? - Perguntou o ratinho. - Mas você é uma raposa burra! Ou você é cega? Você não viu que este é o melhor galo de briga que existe por aqui?
- Sim, sim! - Disse a raposa. - Eu vou mesmo me criar galinhas.

domingo, 18 de janeiro de 2009

Bissie Gelô - De Rothoa - tradução

O Rúivo
Desde que o mundo gira existem pessoas infiéis. Os seres humanos ainda viviam pelas cavernas, e já as mulheres traíam os maridos e os homens já bobeavam as mulheres.
Ouve-se histórias sobre pessoas infiéis todos os dias. Muitas vezes resulta até em mortes. Sempre é difícil para quem é enganado. O ser humano, no casamento, não quer se repartir.
Na colônia ainda é mais difícil que na cidade porque lá as pessoas se conhecem e assim que isto aconteceu, toda a comunidade já fica sabendo.
Quando na traição uma criança é gerada, então o mundo está perdido. Quantos casamentos se desfizeram por causa de uma criança que foi gerada pela traição da mulher! Isto sempre está acontecendo por aí. Então as crianças sempre são parecidas com o pai ou com a mãe, ou misturadas. Mas sempre têm semelhanças com um dos dois.
Quando então a criança não se parece com os dois, então a desconfiança está aí. E assim aconteceu uma vez em Arroio Verde, perto de Feliz.
Era uma família, o homem o Pedro, a mulher, a Cecília e cinco filhos. Quatro morenos e um rúivo. Todos eram parecidos entre si. Mas o rúivo era bem difente dos outros.
O Pedro já desconfiava desde o garoto nasceu de que ele não era seu filho, então ele perguntou:
- Cecília, me diz a verdade: o pequeno rúivo com certeza é meu?
Ela respondeu:
- Sim, Pedro, por Deus do Céu! O rúivo com certeza é teu. Tu o deves amar como verdadeiro filho teu.
Mas o Pedro não tinha tanta certeza sobre o garotinho. Onde já se havia visto isto: os quatro primeiros filhos todos de cabelo preto, sem sardas no rosto e todos com um comportamento parecido. O pequeno rúivo, completamente diferente, não se deixa mandar direito e ainda por cima, tem o rosto cheio de sardas, algo que ninguém na família tem.
O tempo passou, as crianças cresceram e Pedro nunca aceitou plenamente que o rúivo fosse seu filho. Um dia, ele acabou no hospital e os médicos descobriram que ele era doente terminal. Então ele mandou vir a família. Quando a esposa estava com ele, ele disse:
- Cecília, pela última vez. Me diz a verdade porque estou morrendo e não gostaria de levar comigo uma dúvida. O rúivo é realmente meu filho?
- Então, Pedro, como não pode ser diferente, vou te dar a real: o rúivo com certeza é teu filho!
- Mas como, então? Como pode ele ser diferente dos meus outros filhos?
- Falando sinceramente, o rúivo é teu filho e os outros quatro são filhos do vizinho!
(Qualquer semelhança é mera coincidência.)
De Rothoa



Tsait di welt sich dreht giebt es únntrauiche lait. Di mensche honn noch in de hehle do rom gelebt, dan honn chon di frólait de mann hinnagang und di menna honn chon di frólait fa de flabbes gehall.
Do heat ma iede tóoch fon únntrauiche lait chtekka. Fillmohls gieb es bis toote debai. Es is ima chweia fa de wo hinnagang gieb is. De mensch, in a hochtzait will sich net fatéele.
In de coloni is es dann noch chlimma als wi in de chtadt, wall dort di lait sich all kenne, un so wi so was passiat is, dan gried di gans comunited es chon gewó.
Wenn in de hinnagangung dan en kent sich grind, dan is di wellt faloa. Wiefel hochtsaite sinn fagang weche en kint wo geboat gieb is mit en hinnagangung des fró! Es is ima do romm am passire. Dan sinn di khenna all éhnlich mit em fatta oda di mutta, oda famischt. Awa, honn ima en éhnlichkhét mit énem fon de tswói.
Wenn es kint dan net sich glaicht mit de tswói, dan is di unntrauung do. Un so is es mohl passiat in Grinbach, dicht an Feliss.
Es wóod en familie, de mann de Pheda, di fróo di Tsília, un fennef khenna. Fia chwatskepp un ene rothoa. Alles wóre es guri. Di fia chwatskepp wóre all éhnlich unnana. Awa de rothhoa wód gans annischta.
De Pheda hot chon tsait das guriiche uf die welt komm wóod, net so órich getraut es weat sain. Do horra gefrod:
- Tsília, sóo mea di wôachéd: is de klene rothoa sicha main?
Si Antwort:
- Gewiss, Pheda! Im Gottes wille! De rothoa is sicha dain. Du sollst ea liebe als en echt kint fon dea.
Awa de Pheda hat net so ene óriche palpit iwa das guriiche. Wonê het ma mo sôwas gesihn: di fia easchte klene khenna sin all chwatskepp, ohne sonneflekke im gesicht un honn all ene éhnliche comportament. De klene rothoa, gans ánischta, lisst sich net richtich chikke un noch debai, hot es gesicht foll sonneflekke, als etwas wo kene in de familie ha t.
Di tsait is fagang, di khenna sin gewakst, un Pheda hot imma net gut óngeholl das de rothoa saine jung weat. Ene tóoch, is ea in es kranke haus gefall un do honn di doktre raus gefunn es weat en krankhéd wo ea fics todbringe ted. So is es passiat. In tswói woche wód Pheda chtérblich krank im krankenhaus. Do horra di familie komme geloss. Wi di fró léhn bai em wód, do sóora:
- Tsília, tsum letstes mohl. Só mea di wôached wall ich am chtérbe sinn, un mecht net main unntraung mit nemme. Is de rothoa sicha main kint?
- No iach dann, Pheda, wenn es net ánischta sinn kann, dan gebe ich dea di wôachéd bai: De rothoa is sicha wohl dein kint!
- Ja wi so dan? Wi kann de dan so ánischta sinn alls mein andere khenna?
- Ufrichtich geschproch: de rothoa is dain kint un di andere fia sin em nôchbar sain khenna!
(Ieda ennlichkaite sin nua cointsidense.)

Bissie Gelô - Di Fail - Tradução

A Lima

Em todos os tipos de línguas que existem no mundo, sempre tem no meio das palavras faladas algumas que tem dois sentidos.
Assim acontece no português, no inglês, no alemão e certamente, também no nosso alemão dialeto. As vezes tem uma mistura que realmente mostra um outro sentido do que o que parecia ser.
Então, quando os outros riram a respeito do erro, então a gente entende que estava errado. Assim, numa grande festa, o padre da paróquia havia se sentado numa cadeira e seu casaco ficara prensado na cadeira. Então, um guri que por acaso passava por ali viu e disse:
- Padre, você está pendurado.
Todos ali ao redor tiveram que rir porque hengst também significa égua.
Mas sobre palavras trocadas, não a que estão impressas no jornal mas as que são trocadas no seu sentido, também aconteceu algo no dia do casamento da Tereza. Então estav lá a Maria Edite, a primeira pessoa a ter que sair de lá. Então para fazer bonito, ela foi até o microfone da banda e disse:
- Meus amigos: ir embora (também significa: peidar) entre vários amigos sempre dói, mas antes que eu inche, estarei em casa.
Então as pessoas tiveram que rir. Eles entenderam algo a respeito de peidos e a Edite havia falado sobre ir embora. Então ela ainda rapidamente acrescentou no microfone:
- Não me levem a mal! Eu não queria dizer ir embora (peidar) com peidos, mas com os pés.
A alegria foi grande. Todos tiveram que rir.
Uma outra vez aconteceu que o Albertin chegou no armazém. O local estava cheio de homens jogando cartas, tomando sua cachacinha e jogando conversa fora. Então, o Albertin comprou todas as coisas que precisava, e por fim disse:
- Também me dá uma lima nova.
O atendente respondeu:
- Não tenho lima nova para vender. Você tem pressa em tê-la?
- Mais ou menos! Por que? Você encomendou limas novas? Eu tenho lá uma serra cega a qual realmente precisa novamente de uma limada.
- Sim, eu as encomendei e acho que não levará uma semana para virem. Assim as terei novamente para vender.
O Albertin meneou com a cabeça, então ele disse para o vendedor:
- Uma semana é um pouco tempo demais para mim. Não posso esperar tanto tempo. Então vou para casa e continuarei limando com a velha (mit de alt am faile = fazendo sexo com a velha).
(Qualquer semelhança é mera coincidência).

Bissie Gelô - Di Fail

Di Fail
Ouça esta história aqui: Di Fail.mp3

In de ganse sotte sprooche wo es uf de welt giebt, hot ma ima tswischen dem dings wo gesód giebt êtliche wétta oda chprooche wo ma in tswói óde faschtehn kann.
So passiat es in portugiesisch, in englisch, in daitsch un óch, gewiss, in plattaidsch. Es giebt alsmols en mischung wo wércklich en anna sinn tsaicht als es geménnt wód.
Dann, wenn di and're mo driwa gelacht hon, dann faschteht ma es das es falsch wód. So, uf en grohs fest, hat de phóda fon de farrái uf em chtuhl gesitst un saine iakke wód fest am chtuhl geklemmt. Do sód ene guri wo so unnfahoft langst ea gang is un hot das gesihn:
- Phóda, du hengst.
All muste sie lache wall hengst kann io óch ene gaul sinn.
Awa iwa gedruktne wetta, net di wo getruckt sinn in de tsaitung awa di wo gedrukt wérre in sainem sinn, is óh en chtekk passiat uf de Thérres sain hochtsait. Do wód di Maria Edit di eascht person wo dort fon de fest must wech gehn. Do, fa es chehn mache, is si an de microfon fon de bande gang un sód:
- Main fróinde: Fot se gehn una en haufe fróinde tut em ima weh, awa eb ich foll gewe, will ich de hémm sin.
Do muste di lait all ónfenge se lache. Si hon etwas faschtann iwa féts un di Edit hot doch iwa wech gehn geschproch. Do sód si fics nô am microfon:
- Nics fa unngut! Ich hon net geménnt fotse gehn mit féts, awa mit de fiis.
De chpass wód grohs. All muste se lache.
En anna mohl is es passiat das de Albertin an di vende komm is. Das plats wód foll menna wo am kóode wóre, am chnepsle wóre un geschpreech am wech chmaisse wóore. Do, hot de Albertin sain dings alles kóoft wo ea brauchte must, do tsum chliss horra gesód:
- Geb mea óch en nai fail.
De gescheftsmann hot geantwort:
- Ich honn ken nai fail do hia fa se fakóofe. Mist du di fa chnell hon?
- Ia, unngefeia! Weche was? Hosst du naie faile beschtellt? Ich honn dort en rúppich see, wo wércklich mist nommo nai gefailt wérre.
- Ia wohl. Ich honn se beschtellt un menne es ted ken woch meh daure, dann herre ich se nommo fa fakóofe.
De Albertin hot mit em kopp geschittelt, do sóora fa de gescheftsmann:
- En woch is bissie tsu lang fa mich. Ich kann net so lang wóode. Dann gehn ich hémm un tun ráckstich nommo mit de alt faile.
(Ieda ennlichkaite sin nua cointsidense.)